Leuven

Leuven (Frans: Lovain, Duits: Löwen) is de hoofdstad en tevens de grootste stad van de provincie Vlaams-Brabant in het Vlaams Gewest van België. Het ligt ongeveer 25 kilometer ten oosten van Brussel. De gemeente zelf bestaat uit de historische stad en de voormalige buurgemeenten Heverlee, Kessel-Lo, onderdeel van Korbeek-Lo, Wilsele en Wijgmaal. Het is de achtste grootste stad van België en de vierde van Vlaanderen met meer dan 100.244 inwoners.

De KU Leuven, de grootste universiteit van België, heeft haar vlaggenschipcampus in Leuven, dat sinds 1425 een universiteitsstad is. Daarmee is het de oudste universiteitsstad van de Lage Landen. De stad staat ook bekend als het hoofdkantoor van Anheuser-Busch InBev, ’s werelds grootste bierbrouwer en het op vijf na grootste bedrijf in fast moving consumer goods.

Geschiedenis

De vroegste vermelding van Leuven (Loven) dateert van 891, toen een Vikingleger werd verslagen door de Frankische koning Arnulf van Karinthië (zie: Slag bij Leuven). Volgens een legende beelden de rode en witte armen van de stad na deze slag de met bloed besmeurde oevers van de rivier de Dijle af, vergelijkbaar met de Oostenrijkse vlag.

Gelegen langs deze rivier, en dichtbij het bolwerk van de hertogen van Brabant, werd Leuven tussen de 11e en 14e eeuw het belangrijkste handelscentrum van het hertogdom. Een teken van zijn vroegere belang als centrum van lakenfabricage blijkt uit het feit dat gewoon linnen laken in de late 14e en 15e eeuwse teksten bekend stond als lewyn (andere schrijfwijzen: Leuwyn, Levyne, Lewan (e), Lovanium , Leuven).

In de 15e eeuw begon een nieuw gouden tijdperk met de oprichting van wat nu de grootste en oudste universiteit van de Nederlanden is, de Katholieke Universiteit Leuven, in 1425.

In de 18e eeuw bloeide de brouwerij Den Horen (wat “de hoorn” betekent). In 1708 werd Sebastien Artois de meesterbrouwer in Den Horen en gaf hij zijn naam aan de brouwerij in 1717, nu onderdeel van AB InBev, wiens vlaggenschip Stella Artois in Leuven wordt gebrouwen en in veel landen wordt verkocht.

Leuven is meermaals belegerd of bezet door buitenlandse legers; deze omvatten de slag om Leuven (891), het beleg van Leuven (1635) en de slag om Leuven (1831).

In de 20e eeuw veroorzaakten beide wereldoorlogen grote schade aan de stad. Bij de intrede van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog werd de stad zwaar beschadigd door op hol geslagen soldaten. In totaal kwamen ongeveer 300 burgers om het leven. Ook de universiteitsbibliotheek werd op 25 augustus 1914 vernietigd met benzine en brandgevaarlijke pastilles. Bij de vernietiging gingen 230.000 delen verloren, waaronder gotische en renaissancistische handschriften, een verzameling van 750 middeleeuwse handschriften en meer dan 1.000 incunabelen (boeken gedrukt vóór 1501). De vernietiging van de bibliotheek schokte de wereld en de Daily Chronicle beschreef het als een oorlog, niet alleen tegen burgers, maar ook tegen ‘het nageslacht voor de allerhoogste generatie’. Het werd na de oorlog herbouwd en een groot deel van de collectie werd vervangen. Groot-Brittannië (op initiatief van de John Rylands Library in Manchester) en de Verenigde Staten waren belangrijke leveranciers van materiaal voor het aanvullen van de collectie. Het nieuwe bibliotheekgebouw werd gefinancierd door het Nationaal Comité van de Verenigde Staten voor de restauratie van de Universiteit van Leuven en gebouwd naar het ontwerp van architect Whitney Warren; het werd officieel geopend op 4 juli 1928. Richard Harding Davis, oorlogscorrespondent voor de New York Tribune, was in Leuven (of Leuven, voor Davis ‘rekening) en schreef een column getiteld “The Germans Were Like Men After an Orgy” in waarin hij de georganiseerde burgermoorden en het vandalisme van de bezetter beschreef.

Economie

Gezien de aanwezigheid van de KU Leuven, Europa’s meest innovatieve universiteit volgens Reuters, is een groot deel van de lokale economie geconcentreerd op spin-offs van academisch onderzoek. Daarnaast is het Leuvense onderzoekscentrum IMEC een onderzoekscentrum van wereldklasse op het vlak van nano-elektronica en digitale technologieën. Hierdoor bevinden tientallen bedrijven in hoogtechnologische domeinen zoals biotech, robotica, additive manufacturing en IT zich bij deze onderzoeksinstituten op het Arenberg Science Park en Haasrode Research-Park. Heel wat internationale bedrijven zoals Siemens, Huawei, Nitto Denko, JSR Corporation of Commscope hebben belangrijke, vaak onderzoeksgerichte vestigingen in Leuven. Het academisch ziekenhuis UZ Leuven, UZ Leuven is een ander geavanceerd onderzoeksinstituut. Het is een van de grootste en meest geavanceerde academische ziekenhuizen van Europa. Hierdoor zijn grote aantallen particuliere dienstverleners actief op medisch, financieel en juridisch gebied.

Omdat het de hoofdstad is van de provincie Vlaams-Brabant, zijn veel overheidsinstellingen gevestigd in Leuven, evenals het gewestelijke hoofdkantoor van transportbedrijven zoals De Lijn. Als één van de Vlaamse Kunststeden, met een groot aanbod aan cafés, restaurants, culturele instellingen en winkelbuurten, trekt Leuven ook een behoorlijk aantal toeristen aan.

Leuven is het wereldwijde hoofdkantoor van Anheuser-Busch InBev, het grootste bierbedrijf ter wereld en wordt beschouwd als een van de grootste fast-moving consumer goods (FMCG) -bedrijven ter wereld. InBev’s Stella Artois brouwerij en hoofdkantoren domineren het hele noordoostelijke deel van de stad, tussen het treinstation en het kanaal naar Mechelen.

Demografie

Op 1 november 2016 bedroeg de bevolking van Leuven 100.244. Het arrondissement Leuven telde in 2014 494.189.

De stad zelf bestaat uit het centrum van Leuven (30.313), Kessel-Lo (29.147), Heverlee (22.521), Wilsele (9.786) en Wijgmaal (3.592).

Studentenpopulatie

Tegenwoordig heeft Leuven een grote Nederlandstalige studentenpopulatie, voornamelijk geconcentreerd rond het stadscentrum. De Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven; Universiteit van Leuven) heeft twee campussen in de stad, met in totaal meer dan 45.000 studenten vanaf januari 2020. Het is de oudste nog bestaande katholieke universiteit ter wereld en de grootste universiteit in België. Er zijn ook een aantal hogescholen (hogescholen, letterlijk vertaald: “middelbare scholen”), zoals de UCLL (de UC Leuven-Limburg).

Vervoer

Binnen de stad en haar directe omgeving kunnen de meeste afstanden te voet of met de fiets worden afgelegd. Verschillende straten zijn verboden voor autoverkeer en binnen het stadscentrum schrijven de snelheidsregels voor wegen 30 km / u voor als maximumsnelheid, waardoor het een voetgangers- en fietsvriendelijke stad is. Er zijn ook een paar parkeerplaatsen.

Er zijn tal van bussen, voornamelijk van het openbaar vervoerbedrijf De Lijn, die de stad met de regio verbinden en tegelijkertijd reismogelijkheden binnen het stadscentrum bieden. De zogenaamde Ringbus volgt de ringweg van de stad. Behalve voor langeafstandsroutes (zoals naar andere steden) en andere onregelmatige busdiensten, komen de meeste bussen elke 10 minuten langs. Bussen 616, 652 en 651 verbinden Leuven met Brussels Airport.

Het station van Leuven bevindt zich op de NMBS-spoorlijnen 35 (Leuven – Aarschot – Hasselt), 36 (Brussel-Luik), 36N (Schaarbeek-Leuven), 53 (Schellebelle-Leuven) en 139 (Leuven-Ottignies). In Bierbeek, ten zuidoosten van Leuven, ligt het begin van HSL 2, de hogesnelheidstrein richting Luik.

De Europese route E40 passeert Leuven in het zuiden, de Europese route E314 verbindt Leuven met de stad Aken.

Bezienswaardigheden

Gebouwen en monumenten

• Het stadhuis, gebouwd tussen 1439 en 1463 door Sulpitius van Vorst, Jan II Keldermans, en na hun dood Matheus de Layens, in een Brabantse laatgotische stijl. In de 19e eeuw werden 236 beelden aan de buitenkant toegevoegd, die elk een prominente lokale geleerde, kunstenaar of edelman uit de geschiedenis van de stad vertegenwoordigen. De ontvangsthal dateert uit 1750.

• Kasteel Arenberg werd oorspronkelijk in de 16e eeuw gebouwd in renaissancestijl en werd in de 19e eeuw uitgebreid gerenoveerd in de neogotische stijl. De hertog van Arenberg schonk het domein in 1916 aan de Katholieke Universiteit Leuven. Het is open voor het publiek. Het heeft een prachtig groen park buiten met tuinen. In het park zijn eieren van wilde eenden te zien.
• De Linnenzaal, in vroeggotische stijl, met barokke toevoeging, is tegenwoordig de Universiteitshal.
• De Universiteitsbibliotheek aan het Ladeuzeplein is gebouwd door de Amerikaanse architect Whitney Warren. Het was een geschenk van het Amerikaanse volk aan Leuven na de Eerste Wereldoorlog, waarbij de Duitsers de oorspronkelijke bibliotheek platbrandden. De toren herbergt een van de grootste beiaarden ter wereld.
• De Oude Markt of het Oude Marktplein in het centrum van Leuven biedt een levendige sociale scene, met in het midden een levensgroot beeld van ‘De Kotmadam’, oftewel ‘The Landlady’ rustend op een bankje.
• Sint-Donatuspark bevat overblijfselen van de middeleeuwse stadsmuur.
• Totem is een standbeeld in het midden van het Ladeuzeplein; het is een werk van de Belgische kunstenaar Jan Fabre. Met een 23 meter hoge naald die door een gigantische juwelenkever spietst, torent het beeld uit over het plein voor de universiteitsbibliotheek.
• Fonske is een standbeeld vlakbij het centrum van de stad. De volledige naam is Fons Sapientiae, Latijn voor “fontein van wijsheid”. Het beeld stelt een universiteitsstudent voor die bij het lezen van een boek wijsheid als vloeistof uit een glas in zijn hoofd laat stromen. Net als Manneken Pis in Brussel, is Fonske van tijd tot tijd gekleed in kostuums die geschikt zijn voor specifieke gelegenheden.

Religieus

• De Sint-Pieterskerk (1425-1500) werd voltooid door Jan Keldermans en Matheus de Layens. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte de kerk beschadigd. Bij de restauratie is een romaanse crypte uit de 11e eeuw gevonden. In de kerk zelf hangen verschillende schilderijen uit de 15e tot 18e eeuw (waaronder het beroemde schilderij van Dirk Bouts van het laatste avondmaal) en het graf van hertog Hendrik I van Brabant. De 50 meter hoge toren – die bedoeld was om 169 meter hoog te worden, maar nooit werd voltooid – herbergt een beiaard. De toren stond op de UNESCO-lijst van Belforten van België en Frankrijk in 1999.
• De Sint-Antoniuskapel, het Pater Damiaanplein, van de 17e tot de 20e eeuw, bevat het graf van pater Damiaan, de “melaatse priester” van Molokai, die op zondag 11 oktober 2009 door paus Benedictus XVI heilig werd verklaard. De Katholieke Encyclopedie noemt hem ” de apostel van de melaatsen “, en elders staat hij bekend als de” melaatse priester “. De overblijfselen van de katholieke priester werden in 1936 met veel tamtam teruggestuurd in België, nadat ze oorspronkelijk waren begraven op het Hawaiiaanse eiland Molokai, waar hij tot zijn dood de uitgestoten melaatsen had gediend.
• De Sint-Michielskerk werd gebouwd in de typische jezuïetenbarokstijl.
• De Saint Quentin’s Church bevat overblijfselen van een romaanse kerk uit de 13e eeuw.
• Het Groot Begijnhof is een van ’s werelds best bewaarde voorbeelden van zijn architectonisch type. Het werd in 1998 door UNESCO erkend als werelderfgoed.
• Park Abbey, een premonstratenzer abdij van 42ha, opgericht in 1129 en productielocatie van de Parc Abbey Bible. Het is een van de best bewaarde abdijcomplexen in de Lage Landen en wordt nog steeds bewoond door een kleine gemeenschap van regelmatige kanunniken.
• Keizersberg Abbey, een actieve neoromaanse benedictijnenabdij, gesticht in 1888. Het is gelegen op de Keizersberg (“Keizersberg”) waar vroeger een hertogelijk kasteel uit de 12e eeuw stond tot het in 1782 werd afgebroken.
• Abdij van Vlierbeek, een voormalige benedictijnenabdij gesticht in 1127.
• Sint-Geertrui Abdij, een voormalige Augustijner abdij gesticht in 1206.
• Lerkeveld is een jezuïetenhuis, studentenresidentie en hoofdkantoor van de Sociëteit van Jezus in België.
• Er zijn verschillende andere kleinere kerken en kapellen in de hele stad.

Hogescholen

De Oude Universiteit Leuven had vroeger 40 deelnemende hogescholen en 4 pedagogieën, waarvan sommige nog steeds in gebruik zijn bij de KU Leuven. De meest opvallende zijn:

• Holy Ghost College, opgericht in 1442, momenteel een residentie voor theologiestudenten en priesters aan de KU Leuven.
• Collegium Trilingue, dat de leer van Hebreeuws, Grieks en Latijn promootte. Het werd in 1517 opgericht door de humanist Hieronymus Busleyden onder impuls van Desiderius Erasmus en stond model voor het Franse Collège de France.
• Pope’s College, een college voor theologiestudenten van de Oude Universiteit Leuven opgericht door paus Adrian VI in 1523.
• St Anthony’s College, opgericht in 1607, was gevestigd aan het Pater Damiaanplein en is sinds het begin van de 17e eeuw een centrum van Iers leren op het Europese continent.Het Leuven Institute for Ireland in Europe bevindt zich nu op het terrein.