Halle (Frans: Hal) is een stad en gemeente in het district (arrondissement) Halle-Vilvoorde van de provincie Vlaams-Brabant. Het ligt aan het kanaal Brussel-Charleroi en aan de Vlaamse kant van de taalgrens die Vlaanderen en Wallonië van elkaar scheidt. Halle ligt op de grens tussen de Vlaamse vlakten in het noorden (dikke leem) en het golvende Brabantse land in het zuiden (dunnere leem). De stad grenst ook in het westen aan het Pajottenland. De officiële taal van Halle is Nederlands.
By PMRMaeyaert – Own work, CC BY-SA 3.0, Link
De gemeente Halle omvat de stad Halle en de steden Buizingen en Lembeek. De naburige steden zijn: Pepingen, Sint-Pieters-Leeuw, Beersel, Eigenbrakel, Eigenbrakel en Tubeke. De bevolking van Halle is gestegen van 32.758 inwoners in 1991 tot 39.536 op 1 januari 2019.
Opmerkelijke gebouwen
- Stadhuis van Halle, met vooraan het beeld van cellist en componist Adrien-François Servais.
- De Sint-Martinusbasiliek, ook wel bekend als de Gotische Onze-Lieve-Vrouwekerk, is een basiliek in hooggotische stijl die sinds de 14e-15e eeuw een populair pelgrimsoord was. De kerk bevat een gevierd wonderbaarlijk beeld van de Heilige Maagd, dat van een zwarte Madonna.
- Het voormalige stadhuis op het marktplein (Grote Markt) dateert uit de Renaissance met haar Stadhuis.
- Op het voormalige jezuïetencollege is momenteel een muziek- en dansacademie gevestigd en voorheen het Zuidwest-Brabants Museum dat sinds 2014 in Den Ast is gehuisvest.
Evenementen
- Elk jaar, midden in de vastentijd, wordt carnaval gedurende drie dagen gevierd. Dit is een kleurrijk evenement, waarbij verschillende groepen praalwagens en kostuums maken of dansen opvoeren. Het Halle carnaval wordt al sinds 1905 georganiseerd en is uitgegroeid tot één van de grootste carnavals van België.
- Op Paasmaandag vindt de Sint-Veroonprocessie plaats. Dit is een religieuze processie waarbij de relieken van de heilige rond het dorp Lembeek worden gedragen.
Halle is ook de plaats van een populaire bedevaart naar de Heilige Maagd Maria. Het huidige formaat van deze toewijding is minstens zeven eeuwen oud. - Het Hallerbos, het nabijgelegen bos dat naar de stad is vernoemd en bekend is als het hyacintenbos. Elk voorjaar staan daar de hyacinten in de bloei en bedekken een paar weken lang de bosbodem. Heerlijk vertoefen in de natuur.
Opmerkelijke inwoners
- Jan Boon (1898–1960), een van de pioniers van de Belgische televisie, voormalig hoofdredacteur van De Standaard (1929–1939), een Vlaams dagblad. Vanaf 1945 was hij administrateur-directeur-generaal van het Belgisch Nationaal Instituut voor Radio-Omroep.
- Jozef Cardijn (1882–1967), oprichter van de Young Christian Workers en kardinaal
Justus Lipsius (1547–1606) schreef zijn eerste historische werk over Halle. - Philip II, hertog van Bourgondië (1342–1404) stierf in Halle.
- Adrien-François Servais (1807-1866), componist en cellist. Hij heeft een standbeeld op het centrale plein van Halle.
Opmerkelijke producten
- Duivelsbier, een lokaal bier, wordt nu gebrouwen door Brouwerij Boon.
- Het beroemde Lambiekbier zou zijn naam te danken hebben aan het dorp Lembeek, nu onderdeel van Halle.
Geschiedenis
Oudheid en middeleeuwen
Grenzen hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Halle. Al in het prehistorische tijdperk, vóór de Romeinse veroveringen, leefde er in deze regio een stam van Nervii – ofwel een Germaans Keltisch volk of een Keltisch Germaans volk. In de 7e eeuw gaf Sint Waltrude, de dochter van een belangrijke Merovingische persoonlijkheid, een deel van haar geërfd land rond Halle aan het kapittel van de abdij die ze zojuist in Mons had gesticht. Vanaf die tijd en tot aan de Franse Revolutie zou de regio rond Halle in verschillende mate afhangen van het graafschap Henegouwen. In de 8e eeuw stichtte Hubertus, aartsbisschop van Tongeren, een kerk gewijd aan de Heilige Maagd Maria, wat misschien het begin was van de toewijding die nog steeds voortduurt.
De stad moet snel gegroeid zijn sinds Jeanne, gravin van Vlaanderen en Henegouwen, haar in 1225 al haar vrijheidscharters verleende. Het wonderbaarlijke Mariabeeld arriveerde in 1267 in Halle als huwelijksgeschenk aan Johannes II, graaf van Holland en Henegouwen. De cultus van Maria trok belangrijke bezoekers zoals Edward I van Engeland en Ludwig de Beiers, waardoor Halle een belangrijke grensstad tussen Henegouwen en Brabant werd. Er was nu een veel grotere kerk nodig, die in de 15e eeuw werd voltooid. De dood van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië in Halle in 1404 was eigenlijk een voordeel voor de stad, aangezien alle daaropvolgende regerende hertogen van Bourgondië hier een bezoek zouden brengen. Zelfs Lodewijk XI van Frankrijk besloot in 1460 zijn doodgeboren zoon in de kerk van Halle te begraven.
Renaissance en moderne tijd
Na de dood van Maria van Bourgondië kwamen Vlaanderen en Brabant in opstand tegen haar echtgenoot Maximiliaan, terwijl Henegouwen, en dus Halle, trouw bleef aan de keizer. Twee pogingen van een Brussels leger om Halle in 1489 te veroveren, mislukten. In de 16e eeuw vochten Brussel en Halle opnieuw, dit keer om religie, toen Calvinistisch Brabant probeerde katholiek Henegouwen in te halen. Opnieuw mislukten twee pogingen, wat leidde tot een grotere toewijding aan het wonderbaarlijke standbeeld van de stad. In 1621, met de steun van de aartshertogen Albert en Isabella, brachten de jezuïeten onderwijsinstellingen en hun religieuze invloed naar de stad.
Halle en het omliggende gebied werden door Filips IV van Spanje gebruikt als bevel tegen een lening, wat leidde tot de stopzetting van de stad aan de hertog van Arenberg in 1648. De oorlogen van Lodewijk XIV aan het einde van de eeuw leidden tot zware verliezen, maar de In de 18e eeuw kende de devotionele en economische welvaart een opleving. De Franse Revolutie bracht de gebruikelijke religieuze beperkingen in het religieuze leven; de bedevaartsplaats en het beeld werden echter dankzij het initiatief van de bewoners in beslag genomen. De religieuze diensten werden onder Napoleon volledig hersteld en de traditie van prinselijke bezoeken aan de kerk van Halle gaat door tot op de dag van vandaag.
Tegenwoordig is Halle een regionaal diensten- en zorgcentrum dat handel, onderwijsinstellingen, algemeen ziekenhuis en openbare diensten aanbiedt (61% van de actieve bevolking werkt in de dienstensector).
Bij de treinbotsing in Buizingen in februari 2010 kwamen ongeveer 18 mensen om het leven.
Vlag en stadswapen
De vlag van Halle werd op 1 oktober 1991 aangenomen en wordt in vieren gedeeld als saltire (argent en azuurblauw). De verhoudingen zijn 2: 3. Als je de vlag verticaal in tweeën snijdt en beide kanten omdraait, krijg je een blauwe ruit, wat verwijst naar Beieren.
Op het stadswapen staat in het eerste kwartaal een zilverkleurige maagd met kind op een azuurblauwe achtergrond. Het vierde kwartaal is het wapen van de familie Wittelsbach. Het tweede en derde kwart zijn het wapen van Henegouwen, wat de positie van Halle op de taalgrens accentueert.